Szkiełkowanie, znane również jako śrutowanie kulkami szklanymi, jest popularnym procesem obróbki powierzchni stosowanym w różnych branżach. Jest to skuteczna technika mająca na celu oczyszczenie, wygładzenie i wzmacnianie powierzchni różnego rodzaju materiałów. W tym artykule szczegółowo odpowiemy na pytanie co to jest szkiełkowanie, rozważymy zalety i obszary zastosowania tej metody.
Szkiełkowanie — co to jest i na czym polega?
Szkiełkowanie to metoda czyszczenia powierzchni, która polega na obróbce materiału strumieniem małych kulek szklanych. Drobne ścierniwo (frakcję od 40 do 800 mikronów) jest kierowane na powierzchnię pod wysokim ciśnieniem, co powoduje mechaniczne oddziaływanie kulek z materiałem. Uderzając w powierzchnię, kulki szklane działają jak małe «strzały» usuwając z niej zanieczyszczenia, rdzę, farbę, naloty korozji oraz inne niepożądane warstwy czy wady.
Kiedy stosuje się szkiełkowanie?
Śrutowanie kulkami szklanymi znajduje szerokie zastosowanie w różnych branżach i jest często stosowane w sytuacjach, kiedy konieczne jest obróbka szczególnie wrażliwych powierzchni, dla których ścierniwa zawierające żelazo nie są odpowiednie. Kilka przykładów zastosowania tej metody:
- przygotowanie powierzchni metalowych przed malowaniem;
- usuwanie spawów w przemyśle motoryzacyjnym lub konstrukcyjnym;
- obróbka felg, silników i innych części samochodowych;
- śrutowanie zlewów, wanien i innego sprzętu spożywczego wykonanego z metalu;
- czyszczenie i polerowanie artykułów gospodarstwa domowego (naczyń, żyrandoli, wieszaków na ręczniki) i antyków, w których ważny jest delikatny sposób przetwarzania materiałów.
Szkiełkowanie jest szeroko stosowane w przemyśle do czyszczenia powierzchni przed nałożeniem nowych powłok lub napraw, a także do tworzenia elementów dekoracyjnych. Metoda śrutowania nadaje się do obróbki różnych metali — od stali nierdzewnej, aluminium i tytanu po metale nieżelazne — miedź lub brąz.
Jak przebiega szkiełkowanie?
Proces czyszczenia lub polerowania powierzchni przebiega w kilku etapach:
- Przygotowanie powierzchni do śrutowania (np. usuwanie pozostałości oleju ze starego silnika lub z nowej części po produkcji).
- Przygotowanie komory śrutowej i regulacja jej do wymagań procesu, w tym sprawdzenie ciśnienia sprężonego powietrza.
- Załadunek wybranego materiału ściernego do specjalnego zbiornika i regulacja prędkości podawania granulatu szklanego.
- Obróbka powierzchni odpowiednim naciskiem zgodnie z zadaniami (może to być usunięcie starej powłoki lub teksturowanie).
Strumień kulek szklanych, używanych jako środek czyszczący, może być wielokrotnie wykorzystywany, co wpływa na ekonomiczność tego rodzaju ściernej. Ważną zaletą śrutowania jest również jego przyjazność dla środowiska: w przeciwieństwie do metod chemicznych, nie wymaga substancji żrących, co czyni go bezpieczniejszym w użyciu.
Kiedy metoda nie jest opłacalna?
Istnieją sytuacje, w których usługa może nie być opłacalna:
- Delikatne materiały: Technologia może być zbyt agresywna dla niektórych delikatnych materiałów, takich jak cienkie blachy. W takich sytuacjach lepiej sprawdzi się sodowanie.
- Wielokrotna obróbka: Jeśli dany materiał był już wcześniej poddany szkiełkowaniu lub innym procesom obróbki powierzchni, ponowny zabieg może być nieopłacalny.
- Wielkie elementy: Metoda jest bardziej efektywna i opłacalna przy obróbce mniejszych lub średnich elementów.
W przypadku bardzo dużych przedmiotów, takich jak wielkie konstrukcje stalowe czy maszyny, koszty i trudności, związane z obsługą sprzętu szkiełkującego, mogą przewyższać zalety wynikające z samej obróbki.
Szkiełkowanie a piaskowanie — podstawowa różnica
Podstawową różnicą między szkiełkowaniem a piaskowaniem jest używany materiał ścierający. Podczas szkiełkowania szklane kulki są używane jako materiał ścierny — są gładkie, bardziej jednorodne i mają zaokrąglony kształt, dzięki czemu skutecznie i delikatnie oczyszczają powierzchnię, wyrównując ją.
W przypadku piaskowania stosuje się piasek lub inne ziarna (np. korund, granulat wulkaniczny) jako materiał ścierający. Piasek jest mniej jednorodny niż kuleczki szklane i ma różne rozmiary granulek.
Poprzez zastosowanie szklanych kulek możliwe jest uzyskanie różnorodnych rodzajów powierzchni — od matowej do lśniącej. Proces szkiełkowania powoduje wzmocnienie struktury zewnętrznej warstwy produktu, zwiększając jego odporność na uszkodzenia. Powierzchnia staje się niezwykle gładka, pozbawiona charakterystycznej dla piaskowania ostrej faktury, dlatego estetyczny efekt osiągnięty za pomocą tej metody jest bardzo zbliżony do polerowania.